Prezentacja nauczycieli

Prezentowany tu cel nauki zajmuje się tematem pochodzenia i narodowości Krzysztofa Kolumba. Pomimo, że istnieje ogólne porozumienie wśród historyków dotyczące jego miejsca urodzenia gdzieś w Republice Genui, od końca XIX w. powstała duża liczba nowych hipotez, w większym lub mniejszym stopniu dokładnych pod względem historycznym, tworzących doskonałą pożywkę dla spekulacji i fantazji literackich.

Popularne magazyny historyczne w tego rodzaju tajemnicach odnajdują atrakcyjny temat pozwalający im przyciągać czytelników. Biorąc za punkt wyjściowy kilka hiszpańskich i zagranicznych magazynów, nacisk tu kładziony oraz proponowane ćwiczenia zawarte w niniejszym module, nauczyciele mają możliwość:

• ponieważ żaden z wybranych artykułów nie wspiera którejkolwiek z hipotez, za to pozwala przeanalizować i porównać w krytyczny sposób powody i źródła, na których są one oparte, krytycznie podejść do różnych hipotez dotyczących pochodzenia Kolumba.
• przedstawić w klasie odmienne punkty widzenia, z wykorzystaniem których magazyny z poszczególnych krajów podchodzą do tego kontrowersyjnego tematu.
• przedstawić zagadnienia budowania narracji historycznej, przeanalizować powody, dla których niektóre z hipotez powstają jedynie w określonych kontekstach historycznych i w określonych celach.

W niniejszym module zawarto materiał dla nauczania oraz jednocześnie sugestie dotyczące przedstawienia niniejszego tematu w klasie. Zawarte tu ćwiczenia umożliwią zarówno przedstawienie uczniom zagadnienia historycznego z krytycznego punktu widzenia, wraz z całym kontrowersyjnym zabarwieniem, oraz poradzenie sobie ze zrozumieniem tematu z punktu widzenia poszczególnych krajów.

Odniesienie do planów nauczania

Zawartość niniejszego bloku opracowana została dla uczniów 2. roku obowiązkowej szkoły średniej (13 - 14 lat). Nauki społeczne, Geografia i Historia w Bloku 3. Społeczeństwa przedindustrialne zajmują się rozwinięciem tematu dotyczącego „Political and economic evolution in the Iberian Peninsula in Modern Age. The Spanish Monarchy and the Colonization of America. Art and Culture in the Modern Age" (Ewolucja polityczna i ekonomiczna na Półwyspie Iberyjskim w epoce nowożytnej. Monarchia hiszpańska i kolonizacja Ameryki. Sztuka i kultura w epoce nowożytnej.) (RD 1631/2006, grudzień 29, Ministerio de Educación y Ciencia). Poszczególne Społeczności Autonomiczne regulują wprowadzenie tych treści w minimalnych zakresach do swoich indywidualnych planów nauczania. W przypadku Kastylii i Leon, niniejszy temat został uwzględniony w Bloku 3. The preindustrial societies. Modern Age, "Political and economic evolution in the Iberian Peninsula the Catholic Kings monarchy. The European expansion: The Canary Islands. The Discovery and Colonization of America and its economic impact (Społeczności przedindustrialne. Epoka nowożytna. „Ewolucja polityczna i ekonomiczna na Półwyspie Iberyjskim. Monarchia Królów Katolickich. Ekspansja europejska: Wyspy Kanaryjskie. Odkrycie i kolonizacja Ameryki oraz wpływ ekonomiczny tych wydarzeń) (Dekret 52/2007, maj 17 Junta de Castilla y León).
W nawiązaniu do zdobywania kompetencji podstawowych, hiszpańskie ramy prawne postanawiają, że temat ten stanowi element kompetencji „uczenia się w jaki sposób się uczyć", m. in. dlatego, iż uwzględnia „poszukiwanie wyjaśnień obejmujących kilka przyczyn oraz wiedzę na temat źródeł informacji i ich wykorzystania poprzez gromadzenie i klasyfikowanie danych uzyskanych na różne sposoby, pod warunkiem, że przeprowadzona zostanie ich analiza". W tym sensie analiza krytyczna różnych źródeł informacji historycznych umożliwia uczniom utrwalenie zdobytej umiejętności.

Cele nauki

Zgodnie z hiszpańskim ustawodawstwem, punkt widzenia prezentowany przez ćwiczenia zawarte w niniejszym module jest zgodny z poniższymi celami przedmiotu Nauki społeczne i historia.

1. Docenienie zróżnicowania kulturowego, okazywanie szacunku i tolerancji względem innych kultur i opinii odmiennych od własnych, lecz bez wyzbywania się własnego zdania na ich temat.

2. Uzyskanie spojrzenia historycznego pozwalającego wzbogacić osobiste spojrzenie na otaczający świat.

3. Wyszukiwanie, klasyfikowanie, rozumienie i relacjonowanie informacji pochodzących z różnych źródeł, również ze środków masowego przekazu.

4. Wykonywanie ćwiczeń grupowych i uczestnictwo w dyskusjach z konstruktywnym, krytycznym i tolerancyjnym nastawieniem.

W odniesieniu do poruszanego tematu oczekuje się, że wzmocniony zostanie poniższy cel przedmiotu nauczanego w klasie (2. rok obowiązkowej szkoły średniej).

• Zrozumienie tego, jak doszło do odkrycia, podboju i kolonizacji Ameryki oraz jakie były tego konsekwencje.
• Wymieniane są również szczegółowe cele niniejszego dokumentu:
• Przybliżenie uczniom poglądów na historię wynikających z tradycji i odmiennych perspektyw narodowych poprzez wykorzystanie popularnych magazynów historycznych jako źródeł informacji.

Uczniowie zachęceni zostaną do ustanowienia określonego dialogu międzykulturowego umożliwiającego krytyczne zrozumienie interesów mających wpływ na budowanie odmiennych narracji historycznych.

• Porównanie informacji pochodzących z tych źródeł i treści przekazywanych przez podręczniki szkolne.
• Zapoznanie się ze spojrzeniem na wydarzenia historyczne z perspektywy podręczników szkolnych używanych w różnych krajach.

Perspektywa przedstawiana przez hiszpańskie podręczniki szkolne, odnosząca się do pochodzenia Kolumb.

Postać Kolumba pojawia się w hiszpańskich podręcznikach szkolnych w związku z tematem zatytułowanym „The Modern State" (Nowoczesne państwo), „ The Origin of Modern State" (Korzenie nowoczesnego państwa) i tym podobne.

Informacje przedstawiane są w kontekście odkryć z tego okresu oraz ich przyczyn ekonomicznych, politycznych i społecznych, postępów technologicznych i nawigacyjnych, rozwoju Portugalii i Kastylii, a także późniejszych podbojów i procesów kolonizacyjnych wraz z następującymi po nich konsekwencjami.

W tym świetle zrozumiałe staje się dlaczego podręczniki nie poświęcają wiele miejsca żeglarzowi. Zazwyczaj podkreślany jest fakt, że udało mu się przekonać Królów Katolickich, by sfinansowali wyprawę, skład ekspedycji oraz statki, które wyruszyły w podróż, a także mylne przekonanie, że napotkany ląd był wybrzeżem Azji, a nie nowym kontynentem. Warto jednak zauważyć, że w większości podręczników narodowość odkrywcy w ogóle nie jest wymieniana, natomiast pochodzenie wielu zdobywców, którzy przyszli po nim, jest wskazywana jednoznacznie.

Odkrycie Ameryki jest więc prezentowane w kontekście eksploracji realizowanych w tamtych czasach, łączone jest z ideą „odkryć geograficznych" dokonanych przez Bartłomieja Dias, Vasco da Gama, Ferdynanda Magellana, czy Juana Sabastiana Elcano.

Następnie (w niektórych podręcznikach w ramach tej samej części, natomiast w innych w odrębnej części), dokładnie analizowany jest proces podbojów i okres największego rozwoju Imperium Hiszpańskiego. Podbój Ameryki przedstawiany jest wraz z organizacją państwa i konfliktami toczonymi z innymi, liczącymi się siłami europejskimi oraz rozruchami we Flandrii.

Analiza procesu kolonizacji Ameryki otwarcie mówi o popełnionych nadużyciach oraz o wyzysku, jakiemu poddane zostały ludności rdzenne.

Perspektywa prezentowana w podręcznikach używanych w innych krajach, dotycząca poruszanego tematu.

Projekt EHISTO utworzył pięć modułów dotyczących Krzysztofa Kolumba obierając jako odniesienie plany nauczania wdrożone w krajach biorących udział w projekcie.
W każdym z modułów przeprowadzono analizę porównawczą pomiędzy krajowymi i międzynarodowymi artykułami zamieszczanymi w popularnych magazynach historycznych, dotyczącymi tego samego tematu. Dzięki temu nauczyciel może poznać i przedstawić uczniom perspektywy różnych krajów na ten sam temat, uzyskując jednocześnie wzbogaconą analizę artykułu z popularnego magazynu historycznego publikowanego w jego kraju, przeczytanego przez historyków posiadających odmienny punkt widzenia ze względu na to, że pochodzą z różnych krajów uczestniczących w projekcie.
Po kliknięciu na kraje lub flagi państw zamieszczone poniżej możliwe jest uzyskanie dostępu do odpowiednich modułów dotyczących tego samego tematu:

• Niemcy
• Wielka Brytania
• Polska
• Szwecja
• Porównanie wielonarodowe: Kolumb w artykułach opublikowanych w popularnych magazynach historycznych