Perspektywa narodowa
Przyczyny wybuchu I wojny światowej
Przykład sposobu przedstawiania przyczyn oraz wybuchu I wojny światowej na podstawie artykułu z brytyjskiego czasopisma historycznego.
Zadania
1 |
Pierwsze trzy strony artykułu przestawiają historię grupy młodych studentów, którzy zabili austriackiego Arcyksięcia i jego żonę podczas wizyty w Bośni. Historia zamachu na Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żonę w Sarajewie w 1914 r. została streszczona w niewielu, bo zaledwie 150 słowach. (W historii ważna jest umiejętność precyzyjnego streszczania długiego tekstu). Pierwsze 50 słów (około) wyjaśnia, kim były ofiary zamachu (dlaczego byli ważnymi ludźmi) i kim byli studenci (lub zamachowcy). Pozostałą część tekstu stanowi krótkie wyjaśnienie tego, jak doszło do zamachu. |
2 |
W nie więcej niż 150 słowach wyjaśnij, dlaczego zabicie Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda doprowadziło do wybuchu I wojny światowej. (W odpowiedzi na to pytanie powinien pomóc tekst w ramce na górze str. 23). |
3 |
Na stronie 22 artykułu autor przedstawia tezę, że istnieją pewne podobieństwa między sytuacją w Europie w 1914 r. przed wybuchem I wojny światowej, a obecną sytuacją na świece. Jakie to podobieństwa? |
4 |
Jakie kluczowe argumenty wysuwa autor w 2 kolumnie na stronie 23? |
5 |
Artykuły w popularnych magazynach historycznych są czasami oparte na najnowszych badaniach w tej dziedzinie. Ten artykuł jest oparty na badaniach przeprowadzonych przez Christophera Clarka, dotyczących przyczyn wybuchu I wojny światowej.
Book review: The Sleepwalkers by Christopher Clark
|
Pytania służące analizie tekstu
1 |
Pierwsze trzy
strony artykułu przestawiają historię grupy młodych studentów, którzy
zabili austriackiego Arcyksięcia i jego żonę podczas wizyty w Bośni. Historia zamachu na Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żonę w Sarajewie w 1914 r. została streszczona w niewielu, bo zaledwie 150 słowach. (W historii ważna jest umiejętność precyzyjnego streszczania długiego tekstu). Pierwsze 50 słów (około) wyjaśnia, kim były ofiary zamachu (dlaczego byli ważnymi ludźmi) i kim byli studenci (lub zamachowcy). Pozostałą część tekstu stanowi krótkie wyjaśnienie tego, jak doszło do zamachu.
W tekście znajduje się dużo opisów („malowniczy widok”, „stoki upstrzone willami i domami”, „białe punkciki, marmurowe nagrobki”), ale najważniejsze jest to, że ofiary zamachu były następcami tronu austriackiego, a z siedmiu zamachowców sześciu pochodziło z Serbii, kraju, który był wrogiem Austrii. Zamachowcy mieli kontakt z rządem serbskim, a broń, którą posiadali, była wykonana w Serbii (str. 23 artykułu). |
2 |
W nie więcej niż 150 słowach wyjaśnij, dlaczego zabicie Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda doprowadziło do wybuchu I wojny światowej. (W odpowiedzi na to pytanie powinien pomóc tekst w ramce na górze str. 23). Austria chciała zemścić się na Serbii, którą obwiniała o zamach. Stanowiła ona również zagrożenie dla przetrwania Monarchii Austro-Węgierskiej. Austria postanowiła wysłać Serbii ultimatum, czyli listę żądań, które byłyby tak surowe, że Serbia nie mogłaby ich spełnić bez bycia poniżoną, a następnie zaatakować i pokonać Serbię. Austria miała świadomość, że Rosja może udzielić wsparcia Serbii, ponieważ kraje te pozostawały w dobrych relacjach i były zamieszkiwane przez słowiański naród (Austria i Rosja od lat pozostawały w złych relacjach z powodu Bałkanów), więc poprosiła o wsparcie Niemcy na wypadek, gdyby Rosja zagroziła, że udzieli Serbii pomocy. Niemcy zgodziły się udzielić wsparcia (zwanego czasem „carte blanche”), Francja zobowiązała się wspierać Rosję w przypadku ataku Niemiec, a Wielka Brytania, pomimo, że nie musiała udzielić wsparcia militarnego Francji w przypadku wojny między Francją i Niemcami, uznała jednak, że było to w jej najlepszym interesie, zwłaszcza kiedy inwazja niemiecka na Francję rozpoczęła się od przejścia przez terytorium Belgii, której neutralność obiecała wspierać Wielka Brytania. |
3 |
Na stronie 22 artykułu autor przedstawia tezę, że istnieją pewne podobieństwa między sytuacją w Europie w 1914 r. przed wybuchem I wojny światowej, a obecną sytuacją na świece. Jakie to podobieństwa? Podobieństwa między Europą przed I wojną światową i dzisiejszą Europą obejmują istnienie grup terrorystycznych „bez wyraźnie określonej geograficznej czy politycznej przynalezności”, „zamachowców-samobójców”, oraz „kultu ofiarności, śmierci i zemsty”. Od upadku komunizmu obserwuje się większą destabilizację w skali globalnej oraz rejony, które borykają się z kryzysem i niepokojami (Clark podaje przykłady wojny w dawnej Jugosławii w 1990 r., ale można do tego również dodać sytuację na bliskim wschodzie z kryzysami i wojnami w Iraku i Syrii oraz napięciem w stosunkach między Izraelem i Iranem). |
4 |
Jakie kluczowe argumenty wysuwa autor w 2 kolumnie na stronie 23?
Głównym zagadnieniem poruszanym przez Clarka jest to, że sytuacja na Bałkanach była w centrum konfliktu, który doprowadził do wybuchu wojny, oraz że rządzący Austrią nie mogli po prostu zignorować zamachu. Podobnie jak zamach z 11 września na bliźniacze wieże World Trade Center w Nowym Jorku w 2001 r., był to atak symboliczny o dużym znaczeniu, który trudno było zignorować. |
5 |
Artykuły w
popularnych magazynach historycznych są czasami oparte na najnowszych
badaniach w tej dziedzinie. Ten artykuł jest oparty na badaniach
przeprowadzonych przez Christophera Clarka, dotyczących przyczyn
wybuchu I wojny światowej.
Recenzje książki Clarka w Wielkiej Brytanii i w New York Times są bardzo pozytywne i uznają sposób wyjaśnienia wybuchu wojny za przekonujący i wnikliwy. Faktem jest, że inni wybitni historycy uważają, że książka Clarka przedstawia bardzo wiarygodną prezentację wydarzeń, które doprowadziły do wojny, co umacnia autorytet pisarski Clarka i jego badań. |
Licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.5 License