Pytania, na które należy odpowiedzieć przed zapoznaniem się z treścią artykułów
Zapisz swoje odpowiedzi i przekaż je nauczycielowi.

a. Co było przyczyną wybuchu pierwszej wojny światowej?

b. Opisz różne perspektywy na przyczynę wybuchu pierwszej wojny światowej.

Zadaniem pytań na rozgrzewkę jest zasugerowanie uczniom, że na przyczyny pierwszej wojny światowej można spojrzeć z więcej niż jednej perspektywy. Jest to również dla nauczyciela okazja do zapoznania się z wcześniejszą wiedzą uczniów oraz ich rozumieniem tematu. Na późniejszych etapach można zadać uczniom te same pytania, by sprawdzić, czy nauczyli się dostrzegać wiele różnych perspektyw.

2

Porównanie streszczeń w artykułach hiszpańskim i angielskim
Przeczytaj pierwszy akapit (podsumowanie/streszczenie) pod tytułem.

a. O czym jest artykuł?

b. Pod jakimi względami różnią się od siebie streszczenia poszczególnych artykułów?

To krótkie zadanie indywidualne ma uświadomić uczniom, że artykuły mogą zawierać różne treści i perspektywy. Nie powinno ono trwać dłużej niż ok. 10 minut. Zadanie to można traktować jako wprowadzenie do dalszej, bardziej wnikliwej analizy sposobu prezentacji wybuchu pierwszej wojny światowej w popularnych czasopismach historycznych.

3

Porównanie artykułów z Niemiec, Szwecji i Hiszpanii: Wierna relacja?
Uczniowie pracują w niewielkich grupach; każda z grup otrzyma inny artykuł, z którym się bliżej zapozna.

a. Wnikliwa analiza

Przeczytaj jeden artykuł, przydzielony Twojej grupie. Znajdź i zaznacz główne przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej.

Do określenia różnych rodzajów przyczyn najlepiej użyć różnych kolorów (na przykład: nacjonalizm=niebieski, alianse=różowy, czynniki ekonomiczne/społeczne=zielony, zbieg okoliczności=pomarańczowy, czynniki militarne=żółty itd.). Jeżeli nie masz markerów, możesz podkreślać tekst lub umieszczać oznaczenia/symbole na marginesie (np. n=nacjonalizm, a=alianse itd.).

Wypisz i uszereguj przyczyny – które z nich są podkreślane w Twoim artykule i które z nich z nich są najważniejsze?

b. Debata

Jako grupa wyjaśnijcie innym grupom, jakie przyczyny znaleźliście w swoim artykule – przedstawcie i obrońcie argumenty zaprezentowane w Waszym artykule. Spróbujcie przekonać pozostałe grupy, że Wasza relacja jest najlepsza i najbardziej wiarygodna z historycznego punktu widzenia.

c. Porównanie

W nowych grupach, obejmujących członków z każdej z wcześniejszych grup, porównajcie trzy artykuły. Omówcie, dlaczego i w jaki sposób artykuły się od siebie różnią? Jakie są pozytywne i negatywne aspekty prezentacji przyczyn wybuchu pierwszej wojny światowej w artykułach? Który z artykułów jest według Was najbardziej wiarygodny?

Po dyskusji dobrym pomysłem jest zebranie się w małych grupach i przeanalizowanie różnic między artykułami. Podziel uczniów na nowe grupy i dopilnuj, by każda miała co najmniej jeden egzemplarz każdego z trzech artykułów, oznaczonych kolorami/zawierających notatki. Dla uczniów powinno być oczywiste, że różne teksty kładą nacisk na różne wyjaśnienia. Analiza wykorzystania źródeł, wiarygodności naukowej autora tekstu oraz wyważenia relacji może pomóc uczniom w myśleniu historycznym.

Wnikliwa analiza jednego artykułu
Po ćwiczeniach w grupie, wszyscy czytają angielski artykuł „Strzał, który wywołał pierwszą wojnę światową”.

a. Oznacz kolorami (lub na marginesie) przedstawione w artykule przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej.

b. Znajdź, wypisz i uszereguj najważniejsze przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej.

c. Czy artykuł ma rację, czy nie?

d. Czy artykuł zmienił Twoje zdanie na temat przyczyn wybuchu pierwszej wojny światowej? W jaki sposób? Dlaczego?

e. Na jakiej podstawie można stwierdzić, któremu artykułowi zaufać? Dlaczego?

f. Skąd wiadomo, że artykuł pochodzi z popularnego czasopisma historycznego?

Ten artykuł prezentuje bardzo prostą perspektywę na przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej. Niemniej jednak jako nauczyciel możesz pomóc uczniom zauważyć, że również tego typu „pojedyncza” narracja ma swoje mocne strony. Być może warto przedstawić argumenty przemawiające za artykułem, by uczniowie nie odrzucili tej relacji zbyt szybko. Autor artykułu jest wiarygodnym historykiem, którego wiedza na temat pierwszej wojny światowej jest powszechnie szanowana. Być może artykuł jest tak prosty, ponieważ autor chce go dostosować do formatu popularnego czasopisma historycznego. Prosty język, rzucające się w oczy nagłówki, aktorzy i dramat to dość częste elementy popularnego oblicza historii.

Pytania ogólne: czytanie krytyczne
Czytanie krytyczne: rozważanie różnych relacji, ustalanie prawdy

a. Pod jakimi względami artykuły są do siebie podobne?

b. Pod jakimi względami artykuły się różnią?

c. Które z artykułów są najbardziej godne zaufania? Dlaczego? Dlaczego nie? Uzasadnij swoją odpowiedź (np. dowody, kwalifikacje akademickie, lista źródeł, zdjęcia, układ, twarde dane).

Po przeczytaniu wszystkich czterech artykułów warto przyjrzeć się im wszystkim naraz i w grupie podsumować ustalenia.